کارشناس برنامهریزی گردشگری و میراث فرهنگی ـ با اعلام این مطلب به خبرنگار بخش گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، یادآوری کرد: نظام آمار گمرک طوری بود که هر سهماه یکبار، آمار مسافران را براساس شاخصهایی با عنوان «ایرانیهای ورودی»، «خارجیهای ورودی» و «ایرانیهای خروجی» در سایت خود اعلام میکرد که ما با توجه به ضریبهای گردشگری، تعداد مسافران را از گردشگران واقعی تفکیک میکردیم. این کار امکان قضاوت کردن دربارهی تعداد گردشگران واقعی کشور را آسان میکرد....
او ادامه داد: متأسفانه این روند آماردهی گمرک از اسفندماه سال پیش متوقف شده است. البته چون سایت اینترنتی گمرک در حال تغییر بود، گمان میکردیم در طراحی جدید، دوباره آن را لحاظ کنند؛ ولی سایت جدید گمرک با وجود اینکه بخش آمار را دارد، ولی هیچ آماری از مسافران در ششماه گذشته نداده است.
وی بیان کرد: زمانی که در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بودم، گمرک این آمار را هر سهماه یکبار در اختیار ما قرار میداد، ضمن آنکه این آمار در معرض دید عموم و بویژه سرمایهگذاران و پژوهشگران نیز بود.
اروجی معتقد است: گمرک از زمان تشکیل کمیتهی آمارهای میراث فرهنگی و گردشگری، آمارگیری خود را بهنوعی متوقف کرده است.
وی دربارهی فعالیت کمیتهی آمارهای میراث فرهنگی و گردشگری، اظهار کرد: این کمیته یک مدتی فعال بود و اگر پایگاه آماری بهروزی را معرفی میکرد، قطعا تا کنون تأثیر مثبتی برای بخش آمار گردشگری داشت؛ ولی این پایگاه آماری فعال نشد و کمیته نیز فقط چند جلسه تشکیل داد که حالا نیز بهنظر میرسد، غیرفعال است.
به گفتهی او، در این کمیته اعضایی از گمرک، نیروی انتظامی، وزارت امور خارجه، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، جامعهی هتلداران، انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران و راهنمایان تور و جامعهی تورگردانان حضور داشتند که هدفشان دادن آمار یکپارچه بود. اگر این اتفاق میافتاد، بخشی از ضعفهای گردشگری رفع میشد.
اروجی تأکید کرد: بهترین راه این است که کمیتهی آمارهای گردشگری، منصفانه راهاندازی شود و پایگاهی را فعال کند تا هر سهماه با تأیید اعضا، آمار گردشگری اعلام شود و در دسترس پژوهشگران و سرمایهگذاران قرار گیرد.
این کارشناس برنامهریزی میراث فرهنگی و گردشگری بیان کرد: نداشتن آمار مستمر و مستند، نقطه ضعف بزرگی برای صنعت گردشگری ایران است، چون هر سرمایهگذار یا پژوهشگری که بخواهد به این بخش وارد شود، آماری کلیدی ندارد که براساس آن اقدام کند.
او در ادامه دربارهی سیستم آمارگیری نیروی انتظامی و وزارت امور خارجه نیز گفت: نیروی انتظامی تمام ترددهای مرزی را شمارش میکند و آمار آن هم محرمانه است که هیچ وقت اعلام عمومی نمیشود. آمار وزارت امور خارجه هم ناقص است، چون امکان دارد خیلیها ویزا بیگرند؛ ولی ایران نیایند. ضمن آنکه آمار این وزارتخانه هم در دسترس عموم نیست. تنها آمار مستمر و قابل استناد به گمرک مربوط میشد که آن هم دیگر اعلام نمیشود.
وی در ادامه دربارهی اعلام «رشد 300 درصدی ورود گردشگران خارجی» از سوی رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصریح کرد: وقتی کانالهای آماری مستمر، مستند و قابل دسترس وجود نداشته باشد، قضاوت کردن دربارهی حرفهایی که از رشد 300 درصدی ورود گردشگران خارجی زده میشود، سخت است. نمیتوان این رقمها را قبول کرد، چون مبنای علمی صحیحی ندارد. برای همین، آمارهایی که در گردشگری اعلام میشود، برای سرمایهگذاران و پژوهشگران جدی نیست.
او دربارهی اینکه آیا دیپلماتها را براساس آنچه قبلا مسؤولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفتهاند، میتوان در آمارگیری گردشگری محاسبه کرد؟ گفت: این سازمان تعاریف خاص خود را دارد که آمار گردشگری باید با شاخصهای این تعریف تطبیق داده شود، چون اگر هر کشوری با تعاریف خود آماری را اعلام کند، مقایسه کردن آن با دیگر کشورها امکانپذیر نیست.
اروجی ادامه داد: تعریف سازمان جهانی جهانگردی مشخص میکند که چه کسانی گردشگرند و براساس این تعریف، دیپلماتها، دانشجویان، مهاجران و شاغلان، گردشگر حساب نمیشوند.
او تأکید کرد: مهمترین مسأله برای گردشگری، برنامهریزی و سیاستگذاری است و مهمترین مسأله برای سیاستگذاری و برنامهریزی، آمار است، چون وقتی آمار نباشد، هیچ سرمایهگذاری نمیتواند تصمیم بگیرد. بنابراین اگر خواهان توسعهی گردشگری هستیم، باید آمار صحیح بدهیم.
این کارشناس برنامهریزی میراث فرهنگی و گردشگری افزود: هتلهای ما از یک سو از درصد پایین اشغال رنج میبرند و از سوی دیگر، مسؤولان کشور از «رشد 300 درصدی ورود گردشگران خارجی» خبر میدهند. باید آماری داده شود که دست کم اصناف گردشگری آن را تأیید کنند.
غلامحسین کریمی دانش آموخته رشته برنامه ریزی توریسم،مدرس دانشگاه و عضو پیوسته انجمن علمی گردشگری ایران |