گردشگری در جهان معاصر به دلیل شرایط کاری و سکونتی افراد، افزایش شناخت آنها از مناطق مختلف و تسهیلات جابجایی و مسافرت، اهمیت زیادی یافته است. جریانات منطقهای، ملی و جهانی گردشگران در تمام طول سال و برخی دورههای زمانی خاص نشان دهنده گسترش این پدیده در روزگار معاصر است. شهرها در فرایند گردشگری اهمیت زیادی دارند. آنها یا مبداء و مقصد سفرها هستند یا خدمات مورد نیاز گردشگران را ارائه میکنند. شهرها بدلیل تمرکز جمعیت و مشکلات شهر نشینی، مبدا گردشگری و بدلیل امکانات رفاهی و اقتصادی و کانون تمرکز انواع فعالیت ها و جاذبه ها، مقصد گردشگری به شمار میروند.
بر اساس این جایگاه مهم شهرها برای گردشگری، آنها درآمدها و خساراتی نیز از گردشگری دریافت میکنند. جریانهای گردشگری قابلیت درآمدزایی بالایی دارد و اقتصاد شهری میتواند از این قابلیت به خوبی به شکوفایی برسد. خسارات ناشی از جهانگردی نیز قابل کنترل است ولی نیازمند برنامهریزی و مدیریت مناسب است. نخستین شرط موفقیت هر شهر در توسعه گردشگری شهری وجود زیر ساخت های مناسب شهری، مدیریت عاقلانه و مدبرانه در عرصه های سیاسی فرهنگی و اجتماعی و مانند آن است. دومین شرط برای تضمین موفقیت سیاست توسعه گردشگری شهری نظم دادن و آمایش جاذبه های شهری و ایجاد تسهیلات و امکاناتی است که دسترسی به جاذبه ها را بیش از پیش آسان سازد. شوراهای اسلامی شهرها و شهرداریها به عنوان دو نهاد عمومی غیر دولتی مؤثر در برنامهریزی و مدیریت شهری که از قدرت نمایندگی جامعه شهری نیز برخوردارند، اهمیت زیادی در فرایندهای برنامهریزی و مدیریت گردشگری در شهرها دارند. این مقاله سعی دارد با بررسی موضوع گردشگری و اهمیت آن در جهان امروز بخصوص شهرها، قابلیتهای نقش آفرینی شوراها و شهرداریها را در موضوع گردشگری شهری معرفی کند.
مفهوم گردشگری
گردشگری یکی از اشکال گذران اوقات فراغت است که مستلزم جابجایی و تحرک است. واژه گردشگری معادل فارسی واژه Tourism (توریسم ) در زبانهای انگلیسی، فرانسه و آلمانی است. لغت توریسم از کلمه تور (Tour) به معنای گشتن اخذ شده که ریشه در لغت لاتین Tourns به معنای دور زدن، رفت و برگشت بین مبدا و مقصد و چرخش دارد. این لغت از یونانی به اسپانیایی، فرانسوی و در نهایت به انگلیسی راه یافته است (Oxford, 1970, 189). بررسی مفهوم گردشگری نیازمند شناخت مفهوم وقت فراغت و اهمیت آن در زندگی انسان امروزی است. "فراغت یک نیاز همگانی و از این جهت یکی از مسائل اساسی عصر حاضر است. فراغت مرتبط با کار است و این دو، جنبههایی از یک واقعیتند (رضوانی، 1382، 31). برای بیشتر مردم فراغت به معنای زمانی است که در آن احساس آزادی عمل دارند. البته هر کس میتواند آزادانه برای بهره گیری از زمان فراغت خود راهی بیندیشد. ولی در این اندیشه چندان هم آزاد نیست، زیرا باید از میان امکانهای فراغت یکی را انتخاب کند. فراغت به مانند یک ورزش روانی و عصبی باید روح اندوهگین و یأس و ناامیدی را به نشاط و امید برساند (صدوقی، 1372، 21). با افزایش اوقات فراغت انسان در دنیای صنعتی شده که ماشین به کمک انسانها وارد فعالیتهای اقتصادی شده، نیاز به سفر و تمایل فردی و جمعی به آن نیز رو افزایش گذاشت. در نتیجه گسترش سفر و تفریح توآم با سفر مفهوم گردشگری نیز کاربرد فراوانی یافت.
"اصطلاح «توریست» (Tourist) از قرن نوزدهم معمول شده است. در آن زمان اشراف زادگان فرانسه برای تکمیل تحصیلات و کسب تجربه های لازم زندگی، اقدام به مسافرت میکردند. این جوانان در آن زمان توریست نامیده می شدند و بعدها در فرانسه این اصطلاح در مورد کسانی به کار رفت که برای سرگرمی ، وقت گذرانی و گردش سفر می کردند و بعداً با تعمیم بیشتر به کسانی اطلاق می شد که اصولاً به این منظور به سفر میرفتند. کم کم کلمه توریست به بعضی زبانهای دیگر نیز وارد شد و از آن واژه توریسم (Tourism) بوجود آمد. از همان زمان توریسم و توریست به بعضی از مسافرتها و مسافرینی گفته می شود که هدف آنها استراحت، گردش، سرگرمی و آشنایی با مردم بود، نه کسب درآمد و اشتغال به کار (رضوانی، 1382، 15).
گردشگری دارای تعاریف گوناگونی است که از نگرشهای مختلف درباره آن ناشی میشود. در سال 1964 سازمان ملل براساس پیشنهاد کنفرانس بینالمللی حمل و نقل و گردشگری، گردشگری را " فرآیندی که شخص یا گروهی به منظور تفریح، بازدید از نقاط دیدنی، معالجه، مطالعه، تجارت، ورزش و یا زیارت به کشوری غیر از کشوری که در آن اقامت دارند، سفر کنند؛ مشروط بر اینکه حداقل مدّت اقامت آنها از 24 ساعت کمتر و از شش ماه بیشتر نباشد" تعریف کرده است (دیبائی، 1371، 14). کنفرانس جهانی گردشگری نیز در سال 1963 در شهر رم، گردشگر را "کسی که به طور موقت مسافرت کند و در کشور مورد علاقه خود حداقل 24 ساعت اقامت نماید، تعریف کرده است (رضوانی، 1382، 16). بر اساس تعریفی از سازمان ملل که بنا بر پیشنهاد کنفرانس بین المللی جهانگردی آن سازمان در رم ارائه شد، توریست یا بازدید کننده موقت کسی است که بمنظور تفریح، استراحت، گذران تعطیلات، بازدید از نقاط دیدنی، انجام امور پزشکی، درمانی و معالجه، تجارت، ورزش، زیارت، دیدار از خانواده، مأموریت و شرکت در کنفرانسها به کشوری غیر از کشور خود سفر می کند؛ مشروط بر اینکه حداقل مدت اقامت او از 24 ساعت کمتر و از 3 ما بیشتر نبوده و کسب شغل و پیشه هم مد نظر نباشد (رضوانی، 1382، 17). گردشگری عمل مسافرت کردن و طی مسافت نمودن و رفتن به جایی غیر از مکان همیشگی و متعارف زندگی به منظور تفنن و لذت بردن است، حتی اگر این کار شامل یک جا به جایی کوچک باشد یا این که هدف اصلی از این جابه جایی غیر از تفنن و لذت بردن باشد (محلاتی، 1380، 2).
در جمعبندی تعاریف ارائه شده برای گردشگری میتوان به اشتراکاتی نظیر انجام سفر بدون نظم مشخص زمانی، داشتن اقامت موقت به میزان حداقل یک شبانه روز، داشتن انگیزههای غیر کاری روزمره و نداشتن اجبار برای سفر دست یافت. با توجه به این اشتراکات، گردشگری فعالیتی مفید برای گذراندن اوقات فراغت یا ارضای میل درونی فرد برای سفر با اهداف گوناگون است. گردشگری هم شامل فعالیت فرد گردشگر و هم فعالیتهای واسطهای و خدماتی برای انتقال وی به مقصد سفر و دستیابی به اهداف وی از سفر در مقصد میشود.
اهمیت گردشگری
گردشگری دارای اهمیت اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی برای جامعه میزبان و گردشگران است. گرچه هدف گردشگران نمیتواند اقتصادی باشد ولی تأثیر اجتنابناپذیر یافتههای گردشگران در اصلاح و بهبود شیوههای زندگی و کار خود میتواند ثمرات اقتصادی نیز داشته باشد. به علاوه برخی گردشگران با هدف آموزش به سفر میروند که هدف اقتصادی نیز در آن مستتر است. اهمیت اقتصادی گردشگری در جهان معاصر به اندازی قابل توجه است که از آن به عنوان صنعت گردشگری یاد میشود. این صنعت دربردارنده فعالیتهای مدیریتی، اجتماعی، صنعتی و تولیدی فراوانی است که موجب اشتغالزایی، کسب درآمد، فروش محصولات و تولیدات میشود. اهمیت گردشگری در دو بعد اقتصادی و اجتماعی قابل توجه است. اینک گردشگری در حال تبدیل شدن به فعالیت اقتصادی پیشتاز جهان در ربع اول قرن 21 و مهمترین و سودآورترین تجارت جهان است. اهمیت اقتصادی گردشگری از دو بعد ایجاد اشتغال و کسب درآمد در فرایند پذیرایی و خدمالت دهی به گردشگران ناشی میشود. در صنعت گردشگری، جلب جهانگرد به یک کشور ، منجر به رونق فعالیت در بخش ساختمانی برای نوسازی مرکز شهرها، ساختن اقامتگاهها و مکان های پذیرایی نظیر هتل ها و رستوران ها، رشد صنایع ساخت لوازم تفریحی نظیر قایقهای تفریحی، اسباب کمپینگ نظیر چادر و اردوگاه و لوازم ورزشی، رشد تولید صنایع دستی و محلی، افزایش اشتغال در بخش خدمات در حرف کارگر و کارمند هتلها، رستورانها، مؤسسات و دفاتر مسافرتی، گمرک و حمل و نقل، راهنمایان جهانگردی ، مراکز تهیه نقشه ها و بروشور های مختلف، مراکز تولید صنایع دستی و فروشگاههای عرضه کننده آن، تولید و بسته بندی فرآورده های غذایی و ... میشود. "مطابق برآورد سازمان جهانی گردشگری، کل گردشگران دنیا در سال 1950، تقریبا 25 میلیون نفر و در سال 2000 حدود 700 میلیون نفر بود که در سال 2020 به حدود یک میلیارد و 600 میلیون نفر خواهد رسید. درآمدهای حاصل از گردشگری نیز در سال 1980 حدود 105 میلیارد دلار بوده که در سال 2000 به 476 میلیارد دلار افزایش یافته است و در سال 2020 به حدود یک میلیارد و 590 میلیون دلار خواهد رسید (کاظمی، 1385، 5).
اهمیت فرهنگی و سیاسی گردشگری از قابلیت تبادل اطلاعات بین گردشگران و جامعه محلی در زمینههای فرهنگی، ادبی، تاریخی، آداب و رسوم، ایجاد درک مشترک منطقهای، ملی و جهانی از مسائل انسانی، ایجاد روحیه و ظرفیت همزیستی مسالمت آمیز جوامع مختلف و توسعه روحیه صلح طلبی، ناشی میشود. گرایش مردم جهان به یافتن آسانترین و مؤثرترین راه برای گفتگوی فرهنگها، سبب شد که نقش گردشگری در این تعاملات هر روز حیاتیتر شود. از لحاظ سیاسی نیز نقش گردشگری از آن نظر اهمیت دارد که انسانها از تجارب تلخ و شیرین حکومتداری در طول تاریخ و در تمدنهای مختلف مطلع میشوند و ضمن برقراری پیوندهای عاطفی و انسانی با یکدیگر، با زاویه دید وسیعتری به دیگر فرهنگها مینگرند و روابط سیاسی تمدنها را بر پایه اقتصاد و تفاهم ملل متعادلتر میکنند. بدیهی است که قرابت و روابط فرهنگی ملل، از آنجا که پایه و اساس صلح و دوستی و به تبع آن روابط اقتصادی میان آنهاست، در توسعه همه جانبه آنها نیز سهم بسزایی دارد (کاظمی، 1385، 7). جهانگردی، گسترش افقهای اندیش? ساکنان کشورهای مقصد را از راه تغییر نگرش بومی و کاهش پیشداوریهای با خصلت ملّی را میسّر میسازد. جهانگردی از نظر فرهنگی، گسترش فرهنگهای منطقهای، هنرهای مردمی، و گنجینهها را امکانپذیر میسازد (لانکوار، 1381، 93).
انواع و منابع گردشگری
گردشگری با توجه به اهداف و خصوصیات مکانی مقصد سفرها دارای تنوع موضوعی گوناگونی است. برای طبقهبندی انواع گردشگری از معیارهای گوناگونی نظیر زمان و مدت سفر، انگیزه اصلی سفر و قلمرو سرزمینی سفر استفاده میشود. همه انواع سفرهای گردشگران در دو گروه کلی طبیعی و اجتماعی قابل دستهبندی هستند. گروه نخست بر اساس هدف بهرهمندی از طبیعیت و سفر به مناطق دارای ارزش محیطی و طبیعی شناخته میشوند و در گروه دوم خصیصههای اجتماعی و مکانهای واجد این ارزش خاص، مقصد سفرها را تعیین می کنند. منابع گردشگری در هر دو گروه متنوع هستند و گردشگران بر اساس شناخت از موقعیت جغرافیایی این منابع و خصوصیات آنها به سفر میروند. مهمترین منابع گردشگری طبیعی و اجتماعی در ادامه ذکر میشوند:
برنامهریزی گردشگری
گردشگری یکی از فعالیتهایی است که باید در چارچوب برنامهریزیهای اجتماعی، محیطی، و اقتصادی در سطح منطقهای یا محلی مورد توجه قرار گیرد. بنابراین باید در برنامه جامع یا بخشی در زمینه کاربری زمین، حمل و نقل، اوقات فراغت و توسعه اقتصادی به گردشگری نیز توجه شود. اهمیت گردشگری در این برنامهها به اهمیت آن از نظر اقتصادی و اجتماعی در سطح محلی و منطقهای بستگی دارد. از طرف دیگر می توان گردشگری را فعالیتی مجزا در نظر گرفت که نیازمند برنامهریزی است و مجموعهای از فعالیتهای اجرایی، بازاریابی، توسعه تولید، ترغیب، پیشبینی و برنامهریزی راهبردی را در پی داشته باشد. رویکردی جامع به برنامهریزی در سطح محلی و منطقهای میتواند برنامهریزی و بازاریابی راهبردی را با فعالیتهای برنامهریزی سنتی عمومی تلفیق سازد. به گونهای که تعادلی بین نیازها و خواستهای گردشگران و نیازها و خواستهای جامعه محلی میزبان برقرار سازد. برنامه گردشگری ابزاری برای هماهنگسازی خواستهای متنوع جامعه در زمینه فعالیتها و تلاش برای دستیابی به اهداف عمومی فراهم میکند. همچنین وسیلهای برای هماهنگ شدن گردشگری با سایر فعالیتهای اجتماعی دیگر شود.
برنامهریزی گردشگری همانند سایر برنامهریزیها، فعالیتی هدفمند برای دستیابی به اهدافی مشخص از طریق هماهنگ ساختن منابع موجود و برنامهها با نیازها و خواستهای جامعه است. برنامهریزی گردشگری در بردارنده گامهایی شامل تعیین اهداف کلی و اجرایی، تعیین سیستم گردشگری (شامل منابع، سازمانها، بازارها)، پیشنهاد و ارزیابی گزینهها و انتخاب بهترین گزینهو اجرای آن و نظارت و ارزیابی عملیات اجرایی است. در فرایند برنامهریزی برای گردشگری سهگروه از فعالیت شامل شناخت منابع گردشگری، بازاریابی گردشگری و تأمین زیرساختها اهمیت اساسی دارند.
برنامهریزی برای گردشگری متأثر از مداخلات دولت، بخش خصوصی و فراهم کنندگان مردمی خدمات است. هر یک از این عوامل فعالیت نسبتاً مشخصی بر عهده میگیرند. بخش تجاری شامل صاحبان سرمایه و مکانهای پذیرایی و اقامت و ارائه کنندگان انواع خدمات با توجه به سود شخصی به برنامهریزی فعالیتهای خود میپردازند. دولت به عنوان مهمترین نهاد عمومی، وظیفه تصویب و اجرای مقررات و قوانین و تأمین زیرساختهای اساسی را که گردشگری به آنها وابسته است، بر عهده دارد. مشاورین حرفهای در پیشنهاد برنامه ها و اطلاعات و انتخابهای صحیح به برنامهریزان و مدیران مشارکت میکنند.
گردشگری پایدار
با توسعه گردشگری، استفاده از محیط برای بهرهبرداری نیز افزایش خواهد یافت و امکان اسیب رسیدن به نهادههای آن افزایش مییابد. آسیبپذیری محیط زیست از فعالیتهای گردشگری مستلزم توجه به پایداری گردشگری برای حفظ محیط از گزند آسیبهای بالقوه گردشگری است. مهمترین اصول و مبانی توسعه پایدار در گردشگری در برگیرنده منافع جامعه و محیط میزبان و گردشگران است. این اصول منبعث از اصول کلی توسعه پایدار در دستور کار 21 سازمان ملل برای حفظ محیط زیست جهانی است که در سند دستور کار 21 برای گردشگری منتشر شدهاند. در این سند تأکید میشود که" توسعه گردشگری باید بر اساس معیارهای پایداری باشد؛ مسایل اکولوژیکی در بلند مدت، مسایل اقتصادی و تعهدات لازم نسبت به جنبه های اجتماعی و اخلاقی باید رعایت شود؛ ماهیت پایداری گردشگری مستلزم محیط های طبیعی، فرهنگی و انسانی است و گردشگری باید جنبه های فرهنگی، ارزشی وعناصر سنتی جوامع محلی را مد نظر داشت باشد (کاظمی،1385، 129). برخی از اصول گردشگری پایدار عبارتند از:
1. استفاده از ماهیت پایدارگونة منابع :حفظ و استفاده از منابع(طبیعی ، اجتماعی و فرهنگی)بسیار حائز اهمیت است وبه معنای تجارت دراز مدت می باشد.
2. کاهش بیش از حد مصرف و اتلاف : که جلوی هزینه های جبران زیان های دراز مدت را گرفته وبه کیفیت گردشگری کمک می کند.
3. حفظ تنوع : حفظ و ارتقای تنوع طبیعی ، اجتماعی وفرهنگی برای پایداری دراز مدت گردشگری اهمیت ویژه دارد وپایگاه انعطاف پذیری را برای گردشگری به وجود می آورد.
4. برنامه ریزی : بسط وتوسعه گردشگری که وارد یک چارچوب برنامه ریزی راهبردی محلی وملی شده وتاثیرات محیط زیست را مد نظر قرار می دهد ، پایایی دراز مدت گردشگری را افزایش می دهد.
5. حمایت از نظام اقتصاد محلی : گردشگری که تعداد زیادی از فعالیت های اقتصادی محلی را مورد حمایت وتحت پوشش خود قرار می دهد و ارزش ها و هزینه های محیط زیست را مد نظر قرار می دهد ، علاوه بر حمایت از این نظام های اقتصادی جلوی انهدام محیط زیست را می گیرد.
6. مشارکت اجتماع های محلی : مشارکت کلی اجتماعات محلی در بخش گردشگری نه تنها به نفع خود آنها ومحیط است بلکه نوع تجربه گردشگری را بهبود می بخشد.
7. مشاوره با افراد ذی نفع وعامه مردم : مشاوره بین صنعت گردشگری و اجتماع ها ، سازمان ها و نهادهای محلی مهم است البته در صورتی که دوشادوش هم کار کنند واختلافات منافع را کنار بگذارند.
8. آموزش خدمه : آموزش خدمه که گردشگری پایدار را وارد روش های اشتغال می کند و در کنار آن استخدام خدمة محلی در تمامی مقاطع ، سبب بهبود کیفیت گردشگری می شود.
9. مسئولیت بازار یابی صنعت گردشگری : از آنجا که بازار یابی ، اطلاعات کاملی را در اختیار گردشگران قرار می دهد ، نه تنها سبب افزایش احترام نسبت به محیط فرهنگی، اجتماعی وطبیعی نواحی دیدنی می شود ، بلکه رضایت مشتری را نیز افزایش می دهد.
10. انجام تحقیق : پژوهش در حال پیشرفت ونظارت برآن از طریق صنعت با استفاده از تجزیه وتحلیل وجمع آوری موثر اطلاعات نه تنها ما را در حل وفصل مشکلات گردشگری یاری می کند بلکه مزایایی را برای مقاصد، صنعت ومشتریان در بر خواهد داشت (لومسدن،1386، 378 ).
نقش مدیریت شهری در توسعه گردشگری
مدیریت شهری مرکب از سازمانها و نهادهای دولتی و غیر دولتی گوناگونی است که دو نهاد شورای اسلامی و شهرداری شهر مهمترین و مرتبط ترین نهادها با جامعه شهری هستند. در این مقاله نیز منظور از مدیریت شهری این دو نهاد مردمی است. این دو نهاد به نمایندگی از مردم امور مختلف در شهر را برای زیست مطلوب شهروندان مدیریت میکنند. گردشگری با توجه به پیامدهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، آن در شهرها یکی از مهمترین فعالیتهای شهری است که باید در اولویت مناسب برای مدیریت شهری قرار گیرد. مدیریت شهری از نظر قانونی مأموریت و وظیفه مصرحی در رابطه با گردشگری ندارد ولی قابلیتهای اجرایی بالایی برای توسعه گردشگری در شهر و بهرهمند ساختن جامعه شهری از مزایای آن دارند. مهمترین قابلیتهای مدیریت شهری برای توسعه گردشگری شهری عبارتند از:
اطلاع رسانی و تبلیغ: بازار یابی در گردشگری اهمیت اساسی دارد و نقش مهمی در هدایت گردشگران ایفا میکند. از آنجا که در شهرها متولی مشخصی برای تبلغ درباره جاذبههای گردشگری شهری و مناطق اطراف آن وجود ندارد، مدیریت شهری بر اساس مأموریت کلی خود برای کمک به توسعه شهری میتواند به تبلیغ درباره جاذبهها و تسهیلات گردشگری در شهر خود بپردازند. این اقدام به روش های گوناگونی نظیر تهیه بروشورهای تبلیغاتی، ایجاد پایگاه اینترنتی، تبلیغات تلویزیونی و رادیویی و ارسال پیام اینترنتی و ... قابل انجام است.
تجهیز فضاهای گردشگری: بخشی از فضاهای تفریحی و فراغتی که شهرداریها ایجاد میکنند، قابلت استفاده برای گردشگران را نیز دارند. فضاهای سبز، مکانهای بازی و تفریح در شهرها برای تفریح و استراحت گردشگران نیز قابل توجه هستند. پیوند دادن این فضاها به مکانهای اقامتی مسافران در شهرها میتواند به ارتقاء مطلوبیت شهر برای گردشگران کمک کند. به علاوه اقدامات ابتکاری شهرداریها میتواند به ایجاد توقف در سفر گردشگران و ترغیب آنها به استفاده از خدمات شهری و بخش خصوصی برای تأمین نیازهای خود شوند. این توقف منجر به خرید و ایجاد درآمد برای ساکنان شهرها شود.
ایجاد پارکینگ در مناطق گردشگری: پارگینگ مهمترین نیاز گردشگرانی است که با خودرو شخصی و بصورت انفرادی مسافرت میکنند. تأمین این فضا توسط شهرداری میتواند منبع درآمدی برای شهرداری و امکانی برای گردشگر جهت تفریح توآم با آسایش و امنیت باشد.
هدایت گردشگران در شهر: در شهرهای دارای جاذبه گردشگری که گردشگران زیادی به آنها مراجعه میکند عموماً با ترافیک سنگین مواجه هستند. بخشی از این ترافیک نتیجه نا آشنایی مسافران با مسیرهای دسترسی به جاذبههای گردشگری، فضاهای اقامتی، مکانهای پذیرایی و ... است. کسب اطلاع از عابران یا رانندگان دیگر برای تعیین مسیر منجر به توقف و کاهش سرعت آنها و دیگر خودروها یا عابران میشود. با هدایت گردشگران در سطح شهر از طریق تابلوهای راهنمایی میتواند از بار ترافیکی در شهرها بکاهد.
سرمایهگذاری در زمینه گردشگری: برخی شهرها که مقصد سفرهای گردشگری فراوانی هستند و از جاذبههای گردشگری شناخته شده برخوردارند، فرصتهای زیادی برای سرمایهگذاری در زمینه تأمین فضاهای اقامتی، فضاهای تفریح و سرگرمی و پارکینگ هستند. اقدام شهرداری در این زمینه میتواند هم منبع درآمدی پایداری برای شهرداری ایجاد کند و هم به رونق گردشگری در شهر و رونق اقتصاد شهری کمک کند.
غلامحسین کریمی دانش آموخته رشته برنامه ریزی توریسم،مدرس دانشگاه و عضو پیوسته انجمن علمی گردشگری ایران |