یادداشت مدیر وبلاگ:
بدون تردید شرایط اقلیمی وتغییرات فصلی، در میزان پذیرش و جذب مسافر و گردشگر را تاثیردارد. این نکته شاید کمتر در پژوهش های بخش گردشگری به صورت مستقل مطرح و مورد بررسی قرار گرفته باشد. لذا باید ویژگی ها و مشخصات اقلیمی وتغییرات فصلی مناطق گردشگری معرفی گردد. استان آذربایجانشرقی به عنوان سرزمینی با جاذبه های متنوع گردشگری که در مسیر ارتباطی ایران- اروپا قرار گرفته، می تواند با توجه به شرایط فصلی و موقعیت مطلوب آب و هوایی به عنوان بخشی از ظرفیت های گردشگری تلقی گردد.این مهم زمانی حائز اهمیت است که گردشگری از تک فصلی بودن به سمت چند فصلی بودن تغییر یابد.
بررسی ها نشان می دهد که در ماه های فصل بهار، نیمه شمالی استان از شرایط مطلوب وچشم انداز های طبیعی گردشگری برخوردار است، در ماه های تابستان مناطق شمالی و مرکزی استان به ویژه تبریز غالبا از آب وهوای خنکی برخودار است که از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند. در ماه های فصل پاییز، شرایط اقلیم گردشگری مناسب به سمت نیمه جنوبی استان سوق پیدا می کند هرچند که در اوایل این فصل، مناطق شمالی استان نیز از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند.
یکی از مشکلات مهم در گردشگری کشورمان، عدم برنامه ریزی مناسب با شرایط اقلیمی منطقه مورد بازدید می باشد، که با تعیین ماه ها و فصول مناسب میتوان برنامه ریزی لازم را جهت توسعه گردشگری انجام داد. بنابراین در این نوع برنامه ریزی ها لازم است تا ابتدا داده های بارش، ساعت های آفتابی، باد، رطوبت نسبی و دما مناطق مختلف گردشگری استان ازسازمان هواشناسی اخذ، تا نسبت به محاسبه شاخص اقلیم گردشگری مناطق استان و شهرها اقدام گردد. تا بدین ترتیب ماه ها و فصولی مناسب و نامناسب برای گردشگری استان مشخص شود. به طور مثال طبق تحقیقات صورت گرفته برای شهرهای تبریزو مراغه، ماه شهریور (سپتامبر)و برای شهرهای سراب و اهر، ماه تیر(ژوئیه) و برای شهرهای جلفا و میانه، اردیبهشت(می) همچنین برای شهرهای اهر، جلفا، میانه، مراغه و کلیبر مهر ماه(فصل پاییز) برای گردشگران مناسب می باشد.پوشش جنگلی ارسباران بخش عمده ای از شمال استان و جریان رودخانه ارس ،مناطق زیبا و دیدنی طبیعی را در فصل پاییز فراهم ساخته که می تواند به عنوان زمینه های مطلوب بخش توریسم و گردشگری طبیعی تلقی گردد.
لذا نمی توان از عامل اقلیم و تغییرات فصلی و تأثیر آن بر توسعه و تحول در بخش توریسم استان غافل بود، چراکه این مقوله از شرایط و زمینه های اولیه و اصلی برنامه ریزی گردشگری یک استان محسوب می گردد.
با توجه به اینکه استان آذربایجانشرقی علاوه بر موقعیت طبیعی دارای توانمندی هاوجاذبه های متنوع اقتصادی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی منحصر به فردی را در کشور دارا می باشد می توان برای هر یک از فصول چهارگانه برنا مه ریزی کرد.
استان آذربایجانشرقی به دلیل واقع شدن در بخش میانی استان های شمالغربی ایران و اقلیم سرد کوهستانی در فصل زمستان برگزاری جشنواره های ورزشی اسکی،جشنواره فرهنگی آدم برفی،برای گردشگران به خصوص از استانهای همجوار مورد پیشنهاد می باشد.در این خصوص دامنه کوه های میشو و سهند مورد تاکید است.
برای فصل پاییز جنگلهای زیبای ارسباران و رود ارس به عنوان دو پدیده طبیعی در شمال استان که بر اقلیم منطقه مؤثر بوده و موقعیتی بسیار مطلوب از نظر جغرافیایی را فراهم ساخته و شرایط را برای گردشگری در تمام ماههای فصل پاییز فراهم نموده است. لیکن برگزاری جشنواره برداشت انار در روستای اوشتبین وکلیبر،زیبایی های منحصر به فرد کناره رود ارس ،برگزاری رویدادهای اقتصادی، فرهنگی و هنری در منطقه آزادتجاری ارس،جاذبه های تاریخی در منطقه خداآفرین و جلفا همانند کلوکسیون جاذبه های گردشگری از اهمیت خاصی برخوردار است.
همچنین ایجاد و معرفی موزه های باستان شناسی و مردم شناسی در شهرهای سراب و مراغه و اهر و بناب می تواند عامل تحول و تحرک و جذابیت و برنا مه ریزی برای گردشگری چند فصلی استان باشد.
به هر حال موضوع فصلیبودنتقاضامسئلهایستکهارتباطیناگسستنیباصنعتگردشگری داردولیمتاسفانهتاکنونکمتربدانپرداختهشدهاست. بدونشکفصلیبودن تقاضا،مشکلاتیرابرسرراهماکزیممکردنکاراییتسهیلاتوزیرساختهاایجاد میکندودراکثرمقاصدازدحامبیشازحدتحملمکان،سببواردآمدن مشکلاتاساسیرابرایعرضهکنندگانمحصولات وخدماتگردشگری،افرادساکن،شاغلانگردشگریوحتیخودگردشگران ایجادمیکند. لذابهمنظورتعدیلوبهحداقلرساندناثراتنامطلوباینپدیده بایداقداماتیتوسطهردوبخشدولتیوخصوصیبرای خروج از تک فصلی بودن گردشگری صورتپذیرد.
اطلاع رسانی مناسب و اصولی برای جاذبه های متنوع استان ،تنوعسازیبازارگردشگری استان،قیمتگذاریمتمایزبرای تاسیسات گردشگری مانند هتلها و دفاتر خدمات مسافرتی و هواپیمایی و نیزایجادمشوقهایی برای فعالین بخش خصوصی در گردشگری دردورانکمرونق باید به عنوان استراتژی خروج از تک فصلی بودن گردشگری پیشنهاد می شود.
نویسنده:غلامحسین کریمی/عضو انجمن علمی گردشگری ایران/مدرس دانشگاه/
غلامحسین کریمی دانش آموخته رشته برنامه ریزی توریسم،مدرس دانشگاه و عضو پیوسته انجمن علمی گردشگری ایران |