تعاریف خاص و عام
اوقات فراغت

فراغت در لغت به معنای آسودگی و آسایش است اما از نظر اصطلا حی و از دیدگاه جامعه شناسان این گونه تعریف شده است «گذران اوقات فراغت، مجموعه فعالیت هایی را در بر می گیرد که شخص به میل خود، خواه برای استراحت، خواه برای تفریح، خواه برای گسترش اطلا عات یا مشارکت آزاد اجتماعی و یا بروز خلا قیت و توانایی، در زمان فارغ التحصیلا ن از تعهدات شغلی و خانوادگی و اجتماعی بر عهده می گیرد.
کارکردهای اصلی
 اوقات فراغت
کارکردها و منافع اوقات فراغت را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد:
الف. کارکردها و منافع مستقیم: استراحت، تفریح، خلا قیت، تعلق و همبستگی
 ب- کارکردها و منافع غیر مستقیم: تقویت سرمایه  اجتماعی، تقویت هویت دینی و ملی، کاهش آسیب های اجتماعی، کمک به توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی.

سطوح فعالیت های فراغتی از نظر کیفیت

فعالیت های فراغتی از سطوح مختلف ارزشی از نظر نوع انگیزه و پاسخگویی به سلسله مراتب نیازها برخوردار است گذران فراغت در مراتب عالی می تواند به خلا قیت علمی، هنری و اعتلا ی ارزش های اخلا قی و خدمات اجتماعی بپردازد. در یک سطح دیگر می تواند به رفع خستگی  کسب لذت و آسایش و تامین سلا مت جسمی و روحی کمک کند. اما در عین حال گذران فراغت می تواند با نوعی آسیب های فردی و اجتماعی مثل روی آوردن به مواد مخدر، بزهکاری و ستیزه جویی همراه باشد. در این مبحث باید به و اهمیت تمایز میان فراغت فعال و فراغت غیر فعال اشاره کرد  که در شرایط دنیای معاصر به سمت عدم تعادل و گسترش فراغت غیر  فعال گرایش پیدا کرده است. یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی و مدیریت گذران فراغت کمک به ایجاد تعادل و توازن میان انواع فعالیت های سالم فراغتی و کاهش انگیزه ها و زمینه های فراغت ناسالم است.

انواع و اشکال  فعالیت های فراغتی

با توجه به اهداف برنامه ریزی و مدیریت فراغت می توان تمام فعالیت های فراغتی را در هفت گروه دسته بندی کرد:
 1- انواع ورزش ها و بازی های فعال
2- انواع فعالیت های هنری، فرهنگی و صنایع دستی
3- انواع فعالیت های علمی، آموزشی و پژوهشی
4- انواع فعالیت های داوطلبانه گروهی و اجتماعی
5- انواع سرگرمی ها، بازی ها و تفریحات عامه پسند
6- انواع فعالیت های گردشگری، مسافرت و سیاحت
7- انواع فعالیت های دیدو بازدید، خرید تفریحی و شهرگردی

متغیرهای موثر بر شیوه های گذران اوقات فراغت

مجموعه عوامل و متغیرهای موثر در گذران فراغت را می توان به 6 گروه به شرح زیر تقسیم کرد: 1- متغیرهای اجتماعی و فرهنگی (تحصیلا ت، پایگاه اجتماعی، فرهنگ ملی و اعتقادات دینی، موقعیت طبقاتی و...)
2- متغیرهای اقتصادی (شغل و درآمد: کالاها و خدمات فراغتی، نقش اقتصاد فراغتی و گردشگری و...)
3- متغیرهای فردی و شخصی (جنسیت، سن و مرحله زندگی و ...)
4- متغیرهای خانوادگی (نقش ازدواج، مراحل زندگی خانوادگی ، هویت و فرهنگ خانوادگی و...)
5- عوامل محیطی و کالبدی- فضایی (وجود امکانات، قابلیت دسترسی ، آگاهی واطلا ع و ...)
6- عوامل مدیریتی (نقش دولت، نقش بخش خصوصی، نهادهای داوطلب، مدیریت کارآمد، تبلیغات و...)

اع سرگرمی ها، بازی ها و تفریحات عامه پسند
6- انواع فعالیت های گردشگری، مسافرت و سیاحت
7- انواع فعالیت های دیدو بازدید، خرید تفریحی و شهرگردی

متغیرهای موثر بر شیوه های گذران اوقات فراغت

مجموعه عوامل و متغیرهای موثر در گذران فراغت را می توان به 6 گروه به شرح زیر تقسیم کرد: 1- متغیرهای اجتماعی و فرهنگی (تحصیلا ت، پایگاه اجتماعی، فرهنگ ملی و اعتقادات دینی، موقعیت طبقاتی و...)
2- متغیرهای اقتصادی (شغل و درآمد: کالاها و خدمات فراغتی، نقش اقتصاد فراغتی و گردشگری و...)
3- متغیرهای فردی و شخصی (جنسیت، سن و مرحله زندگی و ...)
4- متغیرهای خانوادگی (نقش ازدواج، مراحل زندگی خانوادگی ، هویت و فرهنگ خانوادگی و...)
5- عوامل محیطی و کالبدی- فضایی (وجود امکانات، قابلیت دسترسی ، آگاهی واطلا ع و ...)
6- عوامل مدیریتی (نقش دولت، نقش بخش خصوصی، نهادهای داوطلب، مدیریت کارآمد، تبلیغات و...)

<** ادامه مطلب... **>

<** ادامه مطلب... **>

<** ادامه مطلب... **>